RETROSPEKTIVA DANA SRPSKOGA DUHOVNOG PREOBRAŽENjA

Despotovo ime obavezuje na istrajnost

Redovi koji slede donose retrospektivu proteklih Dana srpskoga duhovnog preobraženja koji će se i ovog avgusta održati po devetnaesti put. Idući u susret novim Danima preobraženja potsetimo se prethodnih manifestacija koje su Despotovac učinile poznatim i široj kulturnoj javnosti Srbije.
Manifestacija pod imenom „Dani srpskoga duhovnog preobraženja“, počela je vrlo skromno, bez velikih planova i pretenzija, ali sa jakom željom da služi kao putokaz vraćanju srpskoj kulturi i duhovnosti nastaloj u minulim vekovima.
Prvi, u sada već dugom nizu dana preobraženja održani su 1993.godine i tada su trajali samo 3 dana, odnosno od 26. do 28.avgusta. Tada je prilikom otvaranja manifestacije otvorena i izložba starih i retkih rukopisanih knjiga, a u porti manastira Manasija održan je koncert duhovne muzike pod nazivom „Vostani Serbije“. Sutradan, 27. avgusta održana je promocija knjige Miodraga Pavlovića „Nebo u pećini“, koncert duhovne muzike Dragoslava Aksentijevića sa grupom pevača pojaca, otvorena je izložba slika sa likovne kolonije „Resava ’93“ za koju je stručni prikaz dao Nikola Kusovac, tadašnji kustos Narodnog muzeja u Beogradu. Na sam praznik Uspenija Presvete Bogorodice liturgiju je u manastiru Manasija služio episkop braničevski gospodin Sava uz pojenje hora muzikološkog instituta SANU. Nakon toga je u manastirskoj trpezariji održan okrugli sto pod nazivom „Resavska škola i despot Stefan Lazarević u istoriji srpske duhovnosti“ .

Naredna 1994. godina donela je drugim Danima preobraženja proširenje na deset dana trajanja i naravno, samim tim mnogo bogatije i raznovrsnije sadržaje. Sudeći po imenima koja su učestvovala na Danima preobraženja te godine je gotovo čitava Srbija bila prisutna u Despotovcu: priređena je izložba slika Milića od Mačve, nastupali su „Beogradski madrigalisti“, održan je koncert duhovne muzike hora iz Bugarske, gostovao je ansambl „Kolo“, upriličeno je veče IP „Prosveta“, obavljeno je bratimljenje Jermena i Srba. Održan je naučni skup pod nazivom „Manastir Manasija i njegovo doba“.
Treći po redu Dani preobraženja održani su 1995.godine i trajali su jedan dan duže od prethodnih. Započeli su koncertom „Beogradskih madrigalista“ sa solistom Živanom Saramandićem i trajali narednih 10 dana kroz izložbu slika Miće Popovića, koncerte amsambla „Renesans“ i tria „Simonuti“, veče operskih arija u izvođenju solista beogradske opere. Za najmlađe posetioce te godine je održan festival dečije pesme i igre iz Srema, a za filmofile „Veče srpskog filma“ i to iz programa Jugoslovenske kinoteke. Despotovac je tog avgusta ugostio filharmoniju iz grčkog grada Egio. Naučni skup ove godine održan je pod nazivom „Pravo i lažno narodno pesništvo“ i okupio je kao i obično neke od eminentnih imena srpske nauke.
Četvrti preobraženjski dani u Despotovcu. 19. je avgust 1996.godine. Porta manastira Manasije mesto je još jednog svečanog otvaranja, a „Gudači svetog Đorđa“ priredili su despotovačkoj publici još jedan izuzetan koncert klasične muzike. Naredne večeri je priređen koncert pesama i operskih arija u izvođenju Radmile Bakočević i Olivera Njega. Čak tri pozorišne predstave krasile su ove Dane preobraženja, dok je u organizaciji Etnološkog muzeja iz Beograda priređeno veče etnološkog filma. Ana Sofrenović i Jovan Maljoković ponudili su despotovčanima nezaboravno veče filmske i džez muzike.