De geschiedenis van St.‑Jan begint vlak na de Tweede Wereldoorlog. Het oorlogsgeweld had diepe wonden achtergelaten in ons land, zodat Nederland met man en macht moest werken aan zijn herstel. Om de economische problemen op te lossen moest men industrialiseren. Het land had daarbij niet alleen behoefte aan handarbeiders, maar ook aan goed opgeleide jongelui.

Na de lagere school waren er toentertijd globaal de volgende onder­wijstypen: ambachtsschool, huishoudschool, u.l.o.(uitgebreid lager onder­wijs), m.u.l.o.(meer uitgebreid lager onderwijs), m.m.s.(middelbare meisjesschool), de hogere burgerschool (h.b.s.) en het gymnasium. Het was in die dagen niet vanzelfsprekend dat een kind na de lagere school ging verder studeren. Dat was voornamelijk weggelegd voor de hogere lagen van de samenleving. Arbeiderskinderen bleven vaak nog een jaartje op de lagere school (de zevende klas) en gingen vervolgens een vak leren. Veel Limburg­se jongens konden vanaf 1945 terecht op de ondergrondse vakschool (o.v.s.), de opleidingsschool van de mijnen. Voor de meisjes waren er nog minder kansen dan voor de jongens. Omdat middelba­re scholen in die tijd niet gemengd waren, ging een meisje met capaciteiten doorgaans naar de m.m.s.

De jongelui in Hoensbroek en omstreken hadden het daarbij extra moeilijk als ze na de lagere school wilden gaan studeren. Wie in Hoens­broek, Brunssum of in de omliggende dorpen woonde, moest een vrij lange reis maken naar Heerlen of Sittard. Door weer en wind fietsten destijds jongelui langs de plaats waar in 1947 het eerste noodgebouw van St.‑Jan zou verrijzen. Bij slecht weer konden zij de tram nemen die vanuit Heerlen via Hoensbroek naar Sittard reed. Dit reizen stuitte bij sommigen op bezwaren.

Dhr. J.H.Martin, destijds burgemeester van Hoensbroek, schreef in het tijdschrift 'Bouw': "Hoofdmotief om de h.b.s. te bouwen (is)...een einde te maken aan het dagelijksch op en neer rijden in trams met jongens­streken, verder groeiende in baldadigheid enz."

Aanvankelijk wilde men de school in een bestaand gebouw vestigen, maar toen dit niet mogelijk bleek, ging men omzien naar een andere oplos­sing. Die was in deze periode van schaarste bijzonder lastig te vinden, want voor elke bouw was een vergunning van het Ministerie van Wederopbouw nodig. Door contacten met de staatsmijn Emma kwam er echter een oplossing. In de mijnstreek bouwden de staatsmijnen namelijk woonwijken om daarin hun werknemers te huisvesten. Als noodhuisvesting behielp men zich met keten en barakken. Via de Staatsmijn Emma kreeg St.‑Jan de beschikking over twee Belgische barakken van 4,5 bij 7 meter groot. Deze twee keten vormden de basis voor het allereerste noodgebouw. Binnen zes weken stond alles op zijn plaats. Een prestatie die in deze magere jaren zo opmerkelijk was dat de pers er uitgebreid aandacht aan besteedde. Er verschenen onder andere artikelen in de Tijd, het Volk en Panorama.

Op 29 september 1947 was het gebouw gereed. De lessen begonnen voor 98 jongens, verdeeld over de eerste vier klassen van de h.b.s. Men moest zich behelpen met zes klaslokalen, een kleine directeurskamer, een docen­tenkamer en een bibliotheekvertrek dat anderhalve meter breed was. In het tweede jaar telde de school twee meisjes; een van hen was de dochter van burgemeester Martin. In hetzelfde jaar ‑1948‑ werd de h.b.s als een zelfstandige school erkend; wel bleef de school voorlopig nog onder het Sittardse schoolbestuur.