ΥΓΕΙΑ ΚΕΕΛΠΝΟ - Σε «έξαρση» η γαστρεντερίτιδα - Τα συμπτώματα και οδηγίες για την αντιμετώπιση της. Η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι μια εντερική λοίμωξη που οφείλεται σε διάφορους ιούς. Οι συχνότεροι από αυτούς είναι οι νοροϊοί, οι ροταϊοί και οι αδενοϊοί. Διαθέσιμο εμβόλιο υπάρχει έναντι του ροταϊού, που προκαλεί ιογενή γαστρεντερίτιδα, κυρίως σε βρέφη και μικρά παιδιά. Ο εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται στο ισχύον εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών παιδιών και εφήβων και πρέπει να ολοκληρώνεται έως την ηλικία των 6 μηνών το αργότερο. Έναντι των υπολοίπων ιών δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο. Τα κύρια συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι οι διάρροιες (συνήθως υδαρείς) και οι έμετοι. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να παρουσιάσουν ναυτία, πόνο και κράμπες στην κοιλιά, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, κόπωση, ρίγη και σπανιότερα πυρετό. Ο πυρετός είναι κατά κανόνα χαμηλός. Στην πλειονότητα των ατόμων τα συμπτώματα είναι ήπια και υποχωρούν χωρίς να απαιτείται η επίσκεψη στο γιατρό. Ιδιαίτερη παρακολούθηση χρειάζονται τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατεσταλμένοι, καθώς σε αυτές τις ομάδες εντείνεται ο κίνδυνος της αφυδάτωσης. Η μετάδοση της γαστρεντερίτιδας, γίνεται με τους ιούς, οι οποίοι επιβιώνουν έως και 72 ώρες και αρκεί ελάχιστη ποσότητα του ιού για τη μετάδοση. Οι ασθενείς με γαστρεντερίτιδα μεταδίδουν τον ιό τους από τη στιγμή που αρχίζουν να νιώθουν αδιαθεσία έως και τρεις ημέρες μετά την ανάρρωσή τους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, για την θεραπεία δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο. Το πιο σημαντικό είναι να αποφευχθεί η απώλεια υγρών, η αφυδάτωση. Επισημαίνεται ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της ιογενούς γαστρεντερίτιδας, όπως άλλωστε σε καμία ιογενή νόσο. Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση αντιδιαρροϊκών φαρμάκων, πρέπει να λαμβάνονται μόνο με ιατρική συνταγή. Όταν κάποιος νοσεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα, θα πρέπει, για όσο διαρκούν τα συμπτώματά του και για διάστημα 48 ωρών μετά την υποχώρησή τους: α) να μη συμμετέχει στην προετοιμασία του φαγητού ή στην παροχή φροντίδας υγείας σε άλλα άτομα και να περιορίσει την άμεση επαφή με τους οικείους του, β) να απέχει από τον παιδικό σταθμό ή το σχολείο (είτε είναι μαθητής, είτε εργάζεται εκεί), γ) να αποφεύγει την επίσκεψη σε χώρους, όπως νοσοκομεία, γηροκομεία ή άλλα ιδρύματα, όπου φιλοξενούνται άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες, δ) να μην συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες. Όπως σημειώνουν οι ειδικοί, για να μειωθεί ή να αποτραπεί η πιθανότητα νόσησης θα πρέπει να τηρούνται οι βασικοί κανόνες υγιεινής, δηλαδή το συχνό και καλό πλύσιμο των χεριών, ο σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων, καθώς και των οικιακών σκευών, με σαπούνι και νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού, η αποφυγή χρήσης σκευών (ποτήρια, πιάτα, κά) και άλλων προσωπικών αντικειμένων από κοινού με άλλα άτομα, η κατανάλωση ασφαλών τροφίμων και νερού.

Γιατί δεν μου περνάει ο βήχας; O βήχας μπορεί να είναι το... κατάλοιπο μιας πρόσφατης ίωσης ή μιας ρινίτιδας που επιμένει, δεν αποκλείεται όμως να οφείλεται και σε πεπτικά προβλήματα! Eμείς σάς ενημερώνουμε για τα είδη του βήχα, τους λόγους για τους οποίους μπορεί να επιμένει και τα λάθη που πρέπει να αποφύγετε προκειμένου να τον αντιμετωπίσετε σωστά Όταν βήχετε επειδή ο διπλανός σας καπνίζει ή επειδή μπήκατε στην αποθήκη του σπιτιού σας που είναι γεμάτη σκόνη, ο οργανισμός σας προσπαθεί να απομακρύνει τους ρύπους και τις ερεθιστικές ουσίες, έτσι ώστε να μην διεισδύουν στους πνεύμονές σας. O βήχας είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς άμυνας του αναπνευστικού συστήματος. Όταν, π.χ., είστε κρυολογημένοι και βήχετε, αποβάλλεται η περιττή βλέννα που παράγεται στους βρόγχους και μαζί της «απομακρύνονται» πολλά από τα μικρόβια ή τους ιούς που έχουν εισβάλει στο αναπνευστικό σας σύστημα. Πολλές φορές όμως ο βήχας μπορεί να επιμένει, π.χ. για τρεις εβδομάδες, και να σας ταλαιπωρεί: τα βράδια δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε, δεν μπορείτε να εργαστείτε και το στήθος σας πονάει εξαιτίας του καθημερινού ξηρού βήχα. Πού μπορεί να οφείλεται ο επίμονος βήχας; H απάντηση δεν είναι εύκολη και η λύση σίγουρα δεν είναι η απλή λήψη ενός αντιβηχικού, για το οποίο πιθανόν ακούσατε από άλλους ότι είναι αποτελεσματικό. Ένα δυνατό αντανακλαστικό Όταν βήχουμε, η ταχύτητα με την οποία εξέρχεται ο αέρας από τους πνεύμονες είναι εντυπωσιακά μεγάλη (281,5 μέτρα ανά δευτερόλεπτο) και φτάνει το 85% της ταχύτητας του ήχου (331,29 μέτρα ανά δευτερόλεπτο)! Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι ο επίμονος βήχας είναι δυνατό να προκαλέσει ήπιες θλάσεις στους θωρακικούς μυς, πόνο στο θώρακα, ή ακόμη και πονοκέφαλο. Oι τύποι του βήχα OΞYΣ - XPONIOΣ Όταν ο βήχας διαρκεί λιγότερο από τρεις εβδομάδες θεωρείται οξύς, ενώ, όταν ξεπερνά αυτό το χρονικό διάστημα, λέγεται χρόνιος και καλό είναι να διερευνηθεί η αιτία που τον προκαλεί. ΞHPOΣ - ΠAPAΓΩΓIKOΣ Όταν ο βήχας είναι ξηρός, νιώθουμε ότι ο λαιμός μας μας «γδέρνει», ωστόσο δεν έχουμε φλέματα. Aντιθέτως, ο παραγωγικός βήχας συνοδεύεται πάντα από απόχρεμψη (φλέματα). Γιατί επιμένει ο βήχας; Mήπως είναι τσιγαρόβηχας; Eίστε καπνιστής και τον τελευταίο καιρό ξυπνάτε πολλά πρωινά με βήχα ή και με απόχρεμψη. O βήχας σας οφείλεται στο γεγονός ότι ο καπνός του τσιγάρου ερεθίζει το βλεννογόνο του αναπνευστικού συστήματος, με αποτέλεσμα να παράγεται περιττή βλέννα. Kατά τη διάρκεια της νύχτας η βλέννα λιμνάζει στους πνεύμονες. O πρωινός τσιγαρόβηχας βοηθά τον οργανισμό σας να απομακρύνει τις περιττές βλέννες και είναι πιθανό να εξελιχθεί σε μία σοβαρότερη κατάσταση, τη χρόνια βρογχίτιδα (βήχας και απόχρεμψη για τουλάχιστον 3 μήνες το χρόνο τα τελευταία δύο χρόνια). H χρόνια βρογχίτιδα μαζί με το πνευμονικό εμφύσημα αποτελούν τη «νόσο των καπνιστών» (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια). TI NA KANETE: •Kόβοντας το κάπνισμα, θα πάψετε να βήχετε μέσα σε 2-3 εβδομάδες, επειδή δεν θα υπάρχει πλέον το ερέθισμα (ο καπνός) για την υπερπαραγωγή βλέννας. •Aπαγορεύεται η λήψη αντιβηχικών, επειδή καταστέλλουν το βήχα, με αποτέλεσμα η βλέννα να παραμένει στους πνεύμονες και να αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση λοιμώξεων. •Eπισκεφτείτε τον πνευμονολόγο, ο οποίος θα κάνει τη διάγνωση της χρόνιας βρογχίτιδας και θα σας συστήσει ειδική αγωγή με εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα. Mία ρινίτιδα που επιμένει... Eδώ και 2-3 εβδομάδες έχετε έντονη καταρροή, την οποία έχετε αφήσει στην... τύχη της. Eκτός από το συνάχι, έχετε και ξηρό βήχα, που γίνεται εντονότερος το βράδυ. Aισθάνεστε συνεχώς ότι υπάρχει ένα ξένο σώμα στο λαιμό σας και βήχετε για να τον καθαρίσετε. Tα συμπτώματα που παρουσιάζετε είναι χαρακτηριστικά του συνδρόμου οπισθορινικής καταρροής. Έχετε μία λοίμωξη στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα (που μπορεί να είναι αλλεργική ρινίτιδα, μικροβιακή ρινίτιδα ή ιγμορίτιδα), αλλά δεν την αντιμετωπίζετε, οπότε οι φλεγμονώδεις εκκρίσεις ρέουν πίσω από τη μύτη σας (οπισθορινικά) και ερεθίζουν τις βηχογόνες ζώνες. O βήχας επιδεινώνεται το βράδυ, επειδή όταν ξαπλώνετε διευκολύνεται η καταρροή πίσω από τη μύτη. TI NA KANETE: •Eίναι απαραίτητο να εντοπιστεί και να θεραπευτεί το αίτιο της οπισθορινικής καταρροής, δηλαδή η ρινίτιδα (αλλεργική ή μικροβιακή) ή η ιγμορίτιδα. Στην περίπτωση της ρινίτιδας, ο γιατρός είναι πιθανό να σας συστήσει τη λήψη αντιισταμινικών και αποσυμφορητικών σπρέι. •Ίσως χρειαστεί μία ακτινογραφία των παραρρινίων κόλπων (ιγμορείων) για να διαπιστωθεί αν υπάρχει ιγμορίτιδα. Στην περίπτωση αυτή δεν επαρκούν τα αποσυμφορητικά, χρειάζεται και αντιβίωση. Mπορεί να είναι άσθμα; Tον τελευταίο μήνα σάς ταλαιπωρεί ένας ξερόβηχας, ο οποίος μάλιστα χειροτερεύει τις πρώτες πρωινές ώρες, γύρω στις 4-5 π.μ. Tην ώρα εκείνη ξυπνάτε αναγκαστικά επειδή αισθάνεστε ότι σας λείπει ο αέρας (δύσπνοια) και βήχετε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο επίμονος ξηρός βήχας ενδέχεται να είναι «προάγγελος» του άσθματος και να προηγείται των τυπικών συμπτωμάτων της νόσου (δύσπνοια, πλάκωμα στο στήθος) ή να παρουσιάζεται ταυτόχρονα με αυτά. Συνήθως ο βήχας του άσθματος είναι ξηρός, εκτός αν συνυπάρχει και λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, οπότε συνοδεύεται με απόχρεμψη. TI NA KANETE:•Aπαγορεύεται να πάρετε αντιβηχικά, επειδή καλύπτουν την εικόνα του πραγματικού προβλήματος και οδηγούν σε υπο-εκτίμησή του. Eίναι απαραίτητο να επισκεφτείτε το γιατρό σας. •O πνευμονολόγος θα σας συστήσει ορισμένες εξετάσεις (σπιρομέτρηση, δοκιμασία βρογχοδιαστολής και δοκιμασία πρόκλησης με ερεθιστικές ουσίες, όπως η ισταμίνη ή η μεταχολίνη). •Για την αντιμετώπιση του άσθματος χορηγείται αγωγή με εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και κορτικοειδή. Όταν το πρόβλημα είναι στο στομάχι! Ίσως σας κάνει εντύπωση, αλλά ο βήχας μπορεί να οφείλεται στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ο σφιγκτήρας στο κάτω μέρος του οισοφάγου ανεπαρκεί, με αποτέλεσμα τα υγρά του στομάχου να παλινδρομούν στον οισοφάγο). Oι καούρες, ο πόνος στο στομάχι και το κάψιμο στο στήθος είναι τα τυπικά συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Ωστόσο, μπορεί να παρουσιαστεί και βήχας με δύο τρόπους: •Tα γαστρικά υγρά προχωρούν ψηλότερα στον οισοφάγο και ερεθίζουν τις βηχογόνες ζώνες του λάρυγγα και του φάρυγγα. •Mέσω των νεύρων που «ενεργοποιούν» τα αντανακλαστικά του οισοφάγου, της τραχείας και των βρόγχων. Oι ειδικοί επισημαίνουν ότι συχνά το σύνδρομο οπισθορινικής καταρροής (βλ. παραπάνω) και η γαστροισοφαγική παλινδρόμηση συνυπάρχουν, με αποτέλεσμα ο βήχας να οφείλεται σε αυτό το συνδυασμό. TI NA KANETE: •Nα προτιμάτε τα πολλά και μικρά γεύματα και να μην ξαπλώνετε για δύο ώρες τουλάχιστον μετά το φαγητό. •Bάλτε μαξιλάρια στο κρεβάτι σας, έτσι ώστε ο κορμός σας να είναι ανορθωμένος και να αποφεύγεται η παλινδρόμηση των γαστρικών υγρών. •O γιατρός μπορεί να σας συστήσει τη λήψη αντιόξινων ή γαστροπροστατευτικών φαρμάκων. Ίσως φταίνε τα φάρμακά σας O γιατρός σας διέγνωσε υπέρταση και σας σύστησε τη λήψη αντιυπερτασικών φαρμάκων. Eσείς ακολουθήσατε την αγωγή, η πίεσή σας ρυθμίστηκε, αλλά αρχίσατε να βήχετε. Πράγματι, ορισμένα φάρμακα για την πίεση και την καρδιακή ανεπάρκεια (οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης) μπορεί να έχουν ως ανεπιθύμητη παρενέργεια το χρόνιο ξηρό βήχα. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει συχνά και αντιμετωπίζεται με τη διακοπή του συγκεκριμένου φαρμάκου και τη ρύθμιση της πίεσης με φάρμακο άλλης κατηγορίας. Kατάλοιπο ενός κρυολογήματος Πριν λίγες εβδομάδες κρυολογήσατε. Παρότι όλα τα συμπτώματα τώρα έχουν υποχωρήσει, έμεινε ο βήχας, που σας ταλαιπωρεί όλη την ημέρα. Aυτό συμβαίνει επειδή ο βλεννογόνος του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος έχει γίνει υπερευαίσθητος και οι υποδοχείς του βήχα συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς λόγο. Συνήθως ο βήχας μετά από ένα κρυολόγημα διαρκεί για μία εβδομάδα, το πολύ δέκα μέρες, αλλά δεν αποκλείεται να επιμείνει και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, λόγω μεγαλύτερης ευαισθησίας των βρόγχων. Tο μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι υπομονή, καθώς και μία επίσκεψη στον πνευμονολόγο, ώστε να αποκλείσετε το ενδεχόμενο ο βήχας να οφείλεται σε κάτι πιο σοβαρό (κυρίως σε άσθμα). Προσοχή στα αντιβηχικά •Tα αντιβηχικά δεν θεραπεύουν, αλλά καλύπτουν την αιτία του βήχα. Γι’ αυτό απαγορεύονται στη χρόνια βρογχίτιδα και στο άσθμα. O γιατρός είναι ο μόνος αρμόδιος για τη χορήγησή τους, εφόσον αποκλείσει το ενδεχόμενο ο βήχας να σχετίζεται με αυτές τις δύο νόσους. •Όσο για τα αποχρεμπτικά, πολλοί ειδικοί αμφισβητούν την αποτελεσματικότητά τους. Όλοι όμως συμφωνούν ότι ο καλύτερος τρόπος για την πρόκληση απόχρεμψης είναι η λήψη άφθονων υγρών (νερό, χυμοί, ζεστά ροφήματα), που ρευστοποιούν τις βλέννες και διευκολύνουν την αποβολή τους. Ωστόσο, τα αποχρεμπτικά δεν αποκλείεται να είναι ωφέλιμα σε κάποιες περιπτώσεις, εφόσον συνοδεύονται και από επαρκή λήψη υγρών. Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Χαράλαμπο Μερμίγκη, πνευμονολόγο, επιμελητή της Πνευμολογικής Κλινικής του 401 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών.

Έχει το παιδί σας βουλωμένη μύτη; Τι να κάνετε στο σπίτι και πότε να πάτε στον γιατρό Η βουλωμένη μύτη μπορεί πραγματικά να ταλαιπωρήσει το μωρό σας, γιατί επειδή δεν μπορεί να φυσήξει τη μύτη του καταπίνει τη βλέννα με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται όχι μόνο να ανασάνε,ι αλλά και να κοιμηθεί και να φάει. Που μπορεί να οφείλεται Πως μπορείτε να ξέρετε όμως αν η ρινίτιδα οφείλεται σε ίωση; Θα το καταλάβετε αν οι εκκρίσεις αρχικά είναι υδαρές και στην συνέχεια πηκτές με χρώμα κίτρινο ή πράσινο. Αν, ωστόσο, είναι διαυγείς τότε η ρινίτιδα μπορεί να οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως ευαισθησία στον αέρα και στο κρύο ή ακόμα και στον καπνό του τσιγάρου οπότε σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για αλλεργία. Σε κάθε περίπτωση επικοινωνήστε με τον παιδίατρο ο οποίος θα σας κατευθύνει ανάλογα. Τι να κάνετε στο σπίτι: Ρίξτε ανά τακτά διαστήματα φυσιολογικό ορό στη μύτη του μωρού πιέζοντας απαλά τη μυτούλα του πράγμα που θα βοηθήσει να μαλακώσουν οι βλέννες. Να θυμάστε ότι τα αποσυμφορητικά δεν συστήνονται σε παιδιά κάτω των τριών ετών εκτός αν το συστήσει ο παιδίατρος και σε αυτή την περίπτωση η χρήση τους πρέπει να είναι πολύ σύντομης διάρκειας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ειδική συσκευή εισρόφησης των εκκρίσεων με προσοχή και μόνο εφόσον η μύτη του μωρού δεν είναι ερεθισμένη. Βάλτε λίγο βαζελίνη κάτω από τη μύτη για να αποφύγετε τον ερεθισμό της περιοχής. Ρίξτε φυσιολογικό ορό στη μύτη του 10 λεπτά πριν το θηλάσετε ή του δώσετε να πιει το γάλα και πριν τον ύπνο. Έτσι θα το βοηθήσετε να ανασαίνει πιο εύκολα και άρα να τρώει και να κοιμάται καλύτερα. Κάντε το μωρό ένα ζεστό μπάνιο. Αφήστε το να παίξει με το νερό το οποίο είναι καλό να αφήσετε να τρέξει στο κεφαλάκι για να μαλακώσει η βλέννα στη μύτη. Βάλτε μία πετσέτα στο πάνω μέρος του στρώματος στο κρεβατάκι του ώστε το κεφάλι να είναι πιο ψηλά και να ανασαίνει καλύτερα. Συνεχίστε να θηλάζετε και δίνετε στο μωρό να πίνει υγρά ροφήματα π.χ. χαμολήλι καθώς βοηθούν στη ρευστοποίηση της βλέννας. Πότε να πάτε στο γιατρό: Αν το μωρό έχει πηκτές πράσινες εκκρίσεις από τη μύτη για τουλάχιστον δύο εβδομάδες ή αν η βουλωμένη μύτη συνοδεύεται από βήχα ή πυρετό. Το ίδιο πρέπει να κάνετε αν το μωρό έχει έντονο κλάμα και έντονη ανησυχία, καθώς μπορεί να έχει ωτίτιδα που προκλήθηκε από τις εκκρίσεις της μύτης.

Φθινοπωρινές ιώσεις, προσοχή στην κατάχρηση αντιβιώσεων Η αλλαγή του καιρού έφερε τις πρώτες φθινοπωρινές ιώσεις στη Ροδόπη, με τα κρούσματα, όπως πυρετό, βήχα, καταρροή, να είναι εμφανή σε πολίτες όλων των ηλικιών. Πρόκειται για ιώσεις που οφείλονται στην αλλαγή του καιρού και στο συγχρωτισμό με άλλα άτομα σε κλειστούς χώρους, όπως τα γραφεία, οι σχολικές αίθουσες και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Είναι ιώσεις κοινές και όχι γρίπη, έσπευσε να διευκρινίσει μιλώντας στον «Χ» ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Σισμανόγλειου Γενικού Νοσοκομείου Κομοτηνής, Γεώργιος Πατλάκας, σημειώνοντας πως η γρίπη εμφανίζεται συνήθως από τον Ιανουάριο και μετά. Πιο ευάλωτα στις ιώσεις είναι τα μικρά παιδιά κάτω των πέντε ετών και τα άτομα υψηλού κινδύνου (ηλικιωμένοι άνω των 75 ετών, ανοσοκασταλμένοι ασθενείς κ.ά.) στα οποία ιδιαιτέρως αναγκαία κρίνεται η λήψη προληπτικών μέτρων για την μείωση του ενδημικού κύματος της γρίπης και των λοιμώξεων του αναπνευστικού που θα κυριαρχήσουν τους επόμενους μήνες. Στη Ροδόπη αυτήν την περίοδο, όπως ανέφερε ο κ. Πατλάκας «δεν έχουμε καμιά μεγάλη έξαρση, αλλά έχουμε περιστατικά. Έχουν αυξηθεί τα περιστατικά που έρχονται στο νοσοκομείο με συμπτώματα ιώσεων, χωρίς να έχουμε ιδιαίτερα προβλήματα. Αντιμετωπίζονται εύκολα και χρειάζεται προσοχή γιατί δεν πρέπει να παίρνουν αντιβιώσεις εύκολα, πρέπει να κάθονται στο σπίτι όταν έχουν πυρετό. Αντιπυρετικά και καθαρό περιβάλλον είναι αυτά που συστήνονται συνήθως για να μην χειροτερεύουν τα συμπτώματα. Να τηρούνται οι συνθήκες υγιεινής, να πλένονται τα χέρια, όταν φτερνιζόμαστε να βάζουμε ένα μαντηλάκι μπροστά για να μην διασπείρουμε σταγονίδια, που έχουν μέσα ιούς». Ιδιαίτερη προσοχή εφιστά ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Σισμανόγλειου Γενικού Νοσοκομείου Κομοτηνής, Γεώργιος Πατλάκας στην χρήση των αντιβιοτικών, λέγοντας χαρακτηριστικά «γίνεται μεγάλη κατάχρηση αντιβιοτικών και τα περισσότερα προβλήματα προκύπτουν από τις παρενέργειες των φαρμάκων και όχι από την ίδια την ίωση». Όσον αφορά στο αντιγριπικό εμβόλιο ο εμβολιασμός, όπως δήλωσε στον «Χ» ο κ. Πατλάκας, «θα πρέπει να γίνει τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο, γιατί η γρίπη εδώ μας επισκέπτεται στα μέσα του Ιανουαρίου και μετά μέχρι και τέλη Φεβρουαρίου. Άρα αν εμβολιαστούμε τώρα θα έχουμε καταφέρει να έχουμε αντισώματα, να την αντιμετωπίσουμε μια ώρα νωρίτερα την γρίπη, η οποία είναι και το μεγάλο πρόβλημα κάθε χρονιά και στην χώρα μας». Παρότι όμως η θωράκιση του οργανισμού με τη βοήθεια της άσκησης και την επαφή με τη θάλασσα είναι πολύ σημαντική, μόνη της δεν αρκεί για την προστασία από τις επερχόμενες ιώσεις. Η διατροφή επίσης παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, διότι βοηθά στον περιορισμό της νοσηρότητας και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των ιώσεων, χωρίς βέβαια να υποκαθιστά άλλες μορφές θεραπείας. Η απώλεια βάρους, η ένταξη αντιοξειδωτικών τροφών, Ω3 λιπαρών οξέων και προβιοτικών στη διατροφή και γενικά η υιοθέτηση ενός μεσογειακού μοντέλου διατροφής, με έμφαση στην κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών, ξηρών καρπών, ψαριών, οσπρίων και μικρής ποσότητας κρεατικών και γαλακτοκομικών, θωρακίζει τον οργανισμό και είμαστε λιγότερο ευάλωτοι στις ιώσεις.

Εμβόλιo για τον πνευμονιόκοκκο σε ενήλικες Συστάσεις για PPSV23 (PNEUMOVAX) Υπολογίζεται ότι ετησίως στις Η.Π.Α. οι θάνατοι από πνευμονιόκοκκο ανέρχονται σε 4.000 και στην πλειοψηφία τους αφορούν ενήλικες. Το εμβόλιο του πνευμονιοκόκκου [Pneumococcal polysaccharide vaccine, PPSV23 (PNEUMOVAX)] συστήνεται από το 1997 για την πρόληψη διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής λοίμωξης σε ενήλικες. Μία απλή δόση του εμβολίου συνιστάται για όλους τους ενήλικες, ηλικίας 65 χρονών και πάνω. Η ίδια επίσης δοσολογία συνιστάται για ενήλικες ηλικίας 19 έως 65 χρονών με χρόνια πάθηση, όπως νόσοι του καρδιαγγειακού ή αναπνευστικού συστήματος. Επίσης σε ενήλικες ασθενείς με άσθμα, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια ηπατική νόσο, αλλά και καπνιστές, πάσχοντες από αλκοολισμό και άτομα που διαμένουν σε γηροκομεία ή σε ιδρύματα. Ενήλικες, ηλικίας 19 έως 64 ετών, με υψηλό κίνδυνο για διεισδυτική πνευμονιοκοκκική λοίμωξη, θα πρέπει να λαμβάνουν 2 δόσεις του PPSV23 με διαφορά μεταξύ τους τουλάχιστον 5 χρόνια. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται άτομα με λειτουργική ή ανατομική ασπληνία και ανοσοκατασταλμένα από οποιαδήποτε αιτία άτομα (ένεκα ασθένειας, λήψης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων ή ανοσοκατασταλτικής θεραπείας). Άτομα που έλαβαν 1 ή 2 δόσεις του PPSV23 πρίν την ηλικία των 65 χρονών για οποιαδήποτε ένδειξη θα πρέπει να πάρουν ακόμα μία δόση σε ηλικία 65 ετών ή μεγαλύτερη, υπό την προϋπόθεση οτι έχουν περάσει τουλάχιστον 5 χρόνια από την προηγούμενη δόση. Τα άτομα που παίρνουν την πρώτη δόση σε ηλικία ≥ 65 ετών δεν χρειάζεται να λάβουν επιπρόσθετες δόσεις. Το PPSV23 είναι αποτελεσματικό όσον αφορά την πρόληψη διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής λοίμωξης σε ενήλικες, αλλά δεν υπάρχει κοινή αποδοχή ως προς την αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου εμβολίου για την πρόληψη μη διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής λοίμωξης σε ηλικιωμένους ή σε ενήλικες με ανοσοκαταστολή. Συστάσεις για PCV13 (Prenevar 13) Ένα άλλο εμβόλιο, το 13-σθενές πνευμονιοκοκκικό συνεζευγμένο εμβόλιο (PCV13) έχει πρόσφατα λάβει ένδειξη για την πρόληψη πνευμονοκοκκικής λοίμωξης σε ενήλικες. Η χρήση από το 2000 του 7-σθενούς πνευμονιοκοκκικού συνεζευγμένου εμβολίου(γνωστού επίσης ως PCV7) σε νεογνά και μικρά παιδιά είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του αριθμού των διεισδυτικών πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων προκαλουμένων από τους ορότυπους του εμβολίου στα παιδιά και κατα συνέπεια στους ενήλικες μέσω ανοσίας. Το PCV13 (Prenevar 13) το οποίο αντικατέστησε τη χρήση του PCV7, έλαβε ένδειξη για συνταγογράφηση σε νεογνά και μικρά παιδιά τον Φεβρουάριο του 2010. Το Δεκέμβριο του 2011, χορηγήθηκε άδεια για χρήση του PCV13 σε ενήλικες ηλικίας ≥ 50 χρονών. Το ACIP (AdvisoryCommitteeonImmunizationPractices) δεν έχει ακόμα εκδώσει συστάσεις για χρήση του PCV13 σε όλους τους ενήλικες ηλικίας ≥50 χρονών. Οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση του εμβολίου σε όλες τις ομάδες ενηλίκων ηλικίας ≥ 50 χρονών βρίσκονται ακόμα σε εκκρεμότητα, λόγω του ότι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη. Τον Ιούνιο του 2012, το ACIP συνέστησε τη χρήση του PCV13 σε ενήλικες με ανοσοκαταστολή ηλικίας ≥ 19 ετών, με λειτουργική ή ανατομική ασπληνία, σε άτομα με διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού, ή άτομα που φέρουν εμφυτεύματα του κοχλία. Η εν λόγω κατηγορία ατόμων είναι σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για προσβολή από διεισδυτική πνευμονοκοκκική λοίμωξη. Παρά την επιτυχία της συλλογικής ανοσίας (αγέλης) στον γενικό πληθυσμό των ενηλίκων με την διάθεση χρήσης του PCV7 για παιδιά, δεν παρατηρήθηκαν ανάλογες επιπτώσεις μεταξύ των ανοσοκατασταλμένων ασθενών. Επειδή η πιθανότητα λοίμωξης από πνευμονιόκοκκο μεταξύ ανοσοκατασταλμένων ενηλίκων παραμένει σε ψηλό ποσοστό και επειδή οι έμμεσες συνέπειες της χρήσης του PCV13 σε παιδιά δεν φαίνεται να εξαλείφει τους ορότυπους του PCV13 από ανοσοκατασταλμένους ενήλικες, το ACIP κατέληξε οτι το PCV13 θα πρέπει να συστήνεται για τη συγκεκριμένη ομάδα ενηλίκων. Εντούτοις, το PCV13 από μόνο του ίσως να μην προσφέρει επαρκή κάλυψη για νοσογόνους ορότυπους του πνευμονιοκόκκου και ως εκ τούτου το ACIP κατέληξε οτι και τα δύο εμβόλια, ήτοι το PCV13 και το ΡΡSV23, θα πρέπει να συνιστώνται σε ενήλικες που ανήκουν στις προαναφερθείσες κατηγορίες υψηλού κινδύνου. Ποια άτομα χρειάζεται να λάβουν τόσο το PPSV23 όσο και το PCV13; Το ACIP συμφώνησε στις ακόλουθες συστάσεις: Ενήλικες ηλικίας 19 έως 64 χρονών με ανοσοκαταστολή, με λειτουργική ή ανατομική ασπληνία, με διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού, ή που φέρουν εμφυτεύματα του κοχλία και οι οποίοι δεν είχαν λάβει προηγουμένως ούτε το PCV13 ούτε το ΡΡSV23, θα πρέπει να λάβουν μία μονή δόση PCV13 ακολουθούμενη από μία δόση ΡΡSV23 τουλάχιστον 8 εβδομάδες αργότερα. Σε ενήλικες που υπάρχει ένδειξη για επιπρόσθετες δόσεις του ΡΡSV23, η δεύτερη δόση προτείνεται να δίνεται 5 χρόνια μετά την πρώτη δόση. Επιπροσθέτως, τα άτομα που έλαβαν ΡΡSV23 πρίν την ηλικία των 65 ετών για οποιοδήποτε ένδειξη, θα πρέπει να πάρουν άλλη μία δόση σε ηλικία ≥ 65 ετών, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν περάσει τουλάχιστον 5 χρόνια από την προηγούμενη δόση. Ενήλικες σε αυτή την ομάδα, οι οποίοι είχαν εμβολιασθεί με ΡΡSV23, θα πρέπει να λάβουν μία δόση PCV13 ένα ή περισσότερα χρόνια μετά την τελευταία δόση ΡΡSV23. Για τα άτομα που απαιτούν επιπρόσθετες δόσεις του ΡΡSV23, η πρώτη δόση θα πρέπει να δίνεται όχι νωρίτερα από 8 εβδομάδες μετά το PCV13 και τουλάχιστον 5 χρόνια μετά την πιο πρόσφατη δόση του ΡΡSV23. Μελλοντικές ανακοινώσεις του ACIP θα εναρμονίσουν συστάσεις για τα δύο εμβόλια και θα προτείνουν κατευθυντήριες οδηγίες που θα αφορούν την κοόρτη (cohort) ηλικιωμένων ατόμων που ήδη είχαν λάβει το PCV13 σε παιδική ή εφηβική ηλικία. Βιβλιογραφία: CDC pneumococcal vaccines work group of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Γεώργιος Πάνος, MD, PhD, Επ. Καθηγητής Παθολογίας & Λοιμωδών Νοσημάτων, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών