Orneta (do 1945 niem. Wormditt) - miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Orneta, położone na Warmii, na Równinie Orneckiej. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. elbląskiego.

                                                
                                                      Położenie

Orneta położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie lidzbarskim nad Drwęcą Warmińską i Jeziorem Mieczowym.

Orneta leży na skrzyżowaniu ważnych tras wojewódzkich:

    * 507 Droga wojewódzka nr 507 (Dobre Miasto – Braniewo)
    * 513 Droga wojewódzka nr 513 (Pasłęk – Lidzbark Warmiński)
    * 528 Droga wojewódzka nr 528 (Morąg – Orneta)

D Odległości od innych ośrodków województwa:

    * Olsztyn – 48 km
    * Elbląg – 53 km

    * Lidzbark Warmiński – 34 km
    * Gdańsk – 125 km
    * Bezledy (Przejście Graniczne) – 53 km
    * Ostróda – 48 km



                                                          Zabytki

Do ważniejszych zabytków miasta należą:
Ratusz z XIV wieku

  Ratusz – wybudowany w stylu gotyckim znajduje się w centralnej części rynku orneckiego. Powstał on w 1351 roku na miejscu dawnego domu kupieckiego. Pierwsza wzmianka o nim datowana jest na 1359. Obecny kształt bryły ratusza został nadany najprawdopodobniej w latach 1376-1389. Jest to budynek murowany z liczną zendrówką. W XV wieku ratusz został obudowany murowanymi budami które wzmiankowane są już w 1423 roku. W 1614 roku owe budy uzyskały status domków budniczych. Ratusz ornecki zbudowany jest na planie prostokąta z dosyć znacznie rozczłonkowanym szczytem. Dach wieńczy ośmioboczna wieżyczka barokowa z galeryjką która odnawiana była trzykrotnie w 1586, 1622, 1832 roku. W hełmie wieży umieszczony jest najstarszy na Warmii dzwon pochodzący z 1384 roku.

gotycki kościół

    Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty – gotycki kościół parafialny został zbudowany w latach przed 1350 – po 1370, z inicjatywy biskupa Hermana z Pragi. Jest ceglaną czteroprzęsłową bazyliką z niewyodrębnioną częścią prezbiterialną i z wieżą od zachodu. W XV w. dobudowano kaplice boczne, które z czasem otrzymały ozdobne szczyty, nadające budowli niezwykle malowniczy wygląd, podkreślony ceramicznym detalem architektonicznym. Kościół znacznie ucierpiał w historii głównie za sprawą wojen i pożarów, lecz mimo to należy do najbardziej interesujących na Warmii. Został zniszczony w czasie wojen krzyżackich w latach 1519-1525. Po zniszczeniach kościół przebudowano i rozbudowano, otrzymał m.in. nowe szczyty i sklepienia. Około 1900 roku przeprowadzono gruntowny remont kościoła nie zmieniając jednak jego konstrukcji i architektury. We wnętrzu budynku na uwagę zasługują liczne zabytki: ołtarz główny z 1744 roku, żyrandol z 1576 roku, barokowe ołtarze boczne (św. Elżbiety Węgierskiej, św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Serca Pana Jezusa), ambona z 1744 roku. Liczne są ołtarze umieszczone przy filarach: ołtarz NMP Różańcowej z 1761 roku, ołtarz św Józefa. Wewnątrz znajduje się również gotycki krzyż z XV wieku oraz mosiężny lawaterz. Znajdują się też gotyckie malowidła ścienne (m.in. Koronacja Marii z końca XIV w.), a ponadto liczne malowidła z XV w.